De impact van het klimaat op de economie
‘Een orkaan zou wel handig zijn’
Artikel geschreven door journalist Jan-Hein Strop (van Follow the Money) voor de Dialogues House over het klimaat en Wassili’s werk in Al Gore’s Climate Leadership group.
Klimaatverandering krijgt grote invloed op de economie, maar dat willen we door de recessie even niet horen. Coach en trainer Wassili Zafiris probeert als Climate Leader van Al Gore de angst voor de crisis weg te nemen. Want het klimaat moet weer boven aan de agenda. Op 14 februari houdt hij in Dialogues House zijn meest recente presentatie. Je bent van harte welkom om met hem mee te denken en discussiëren.
Gegrepen door het klimaatprobleem mailde Wassili Zafiris (48) naar de organisatie van Al Gore. Hij deed dat zo overtuigend dat de klimaatgoeroe hem uitnodigde om Climate Leader te worden. Met duizend anderen vloog hij naar San Francisco voor een grote conferentie, waar hij werd ingewijd in het ambitieuze Project Reality. Zafiris ontmoette de Amerikaan persoonlijk en maakt nu deel uit van zijn wereldomspannende netwerk.
Doel van Project Reality is het verspreiden van bewustzijn door presentaties te geven over Gore’s meest recente onderzoek naar de veranderingen in het klimaat. Trainer/coach Zafiris schetst aan de hand van recente voorbeelden hoe de klimaatverandering ons nu al in haar greep heeft, wat de verwachtingen zijn en wat de noodzaak is van een andere aanpak.
Inspiratie is hard nodig
Daarbij besteedt de pionier op het gebied van neuro-semantische NLP (Neuro Linguïstisch Programmeren) ruim aandacht aan de vraag welke rol ondernemingen hebben in dit veranderproces. En hoe wij als individu een bijdrage kunnen leveren. Aan de hand van zijn presentatie nodigt Zafiris het publiek uit mee te denken en te discussiëren over hoe effectief in te spelen op de komende ‘nieuwe economie’ – het onderwerp van zijn boek IK BEN niet alleen op de wereld, dat genomineerd werd als beste managementboek van 2012.
Zijn inspirerende presentaties zijn hard nodig, want door de recessie is de aandacht voor het klimaat verslapt, zo merkt Zafiris als trainer en coach bij bedrijven. In zijn werk hanteert de veranderingsdeskundige een bijzondere psychologische methode om het klimaatbewustzijn te vergroten.
Hoe verklaar je de afgenomen aandacht voor de klimaatverandering?
‘Je kunt de klimaatcrisis zien door een ‘motivatiebril’, waarbij mensen gemotiveerd kunnen worden door ‘tekorten’ of juist ‘overvloed’. Door de economische crisis is er vooral aandacht voor tekort in het eigen leven, want er is onzekerheid over basale dingen als inkomen. Denk maar aan de beroemde piramide van Maslow (bedacht door de Amerikaanse psycholoog Abraham Maslow in 1943, red.) van universele menselijke behoeftes. Die ordent de verschillende behoeftes hiërarchisch. In de top van de piramide staan zaken als verbetering van de leefomgeving, het milieu. Je hebt pas ruimte om je druk te maken over het klimaat als je lagere behoeftes als veiligheid bevredigd zijn.’
Hoe kun je mensen in deze omstandigheden toch overtuigen van de urgentie van het probleem?
‘De oplossing is om mensen te leren hoe ze die lagere tekortbehoeftes bevredigen. Als je leert hoe je angst voor bijvoorbeeld inkomensachteruitgang overwint – let op, die angst zit vaak vooral in de perceptie – dan kun je weer op lange termijn denken. Ik heb weleens een team begeleid, waar veel mensen dingen heel persoonlijk namen. Ze waren heel gevoelig voor kritiek, vanuit een gebrekkig gevoel van eigenwaarde. Zo kwamen ze niet verder in discussies. Gebrek aan eigenwaarde is een tekortbehoefte, die we proberen aan te vullen. Mensen gaan daarom in de aanval, ze verdedigen zich. Je kunt zo’n groep leren hoe ze hun eigen falen en zwaktes accepteren. Dan is er weer ruimte voor andere dingen.’
Van de overheid moeten we het niet hebben?
‘De overheid helpt niet bepaald mee, die heeft alleen een economische agenda. Boekhouding is onze nieuwe religie geworden. Dat bemoeilijkt het maken van de juiste keuzes, want het neemt het zicht weg op de langere termijn. Daarom is het belangrijk het ondernemerschap in mensen te stimuleren.’
Welke rol spelen bedrijven daarin?
‘Op basis van die perceptie van tekorten worden ook beslissingen genomen in bedrijven. Zonder tekort perceptie kunnen ondernemingen veel helderder over de lange termijn nadenken. Een goede onderneming weet ook wat er speelt. Ze moet helpen de intenties van haar medewerkers te verwezenlijken en niet alleen gefocust zijn op de eigen zakelijke verplichting. Bedrijven kunnen hun medewerkers hier enorm mee motiveren. Maar daarnaast moet de klimaatverandering ook geïntegreerd worden in het product, dat begint met een visie op het probleem. Het integreren van duurzaamheid kan op duizenden manieren.’
Hoe bijvoorbeeld?
‘Ik werkte ooit eens voor een reclamebureau dat events organiseerde. Op een gegeven moment hebben ze tegen de klant gezegd: we willen niet meer zoveel tapijt weggooien iedere keer, we willen iets gebruiken wat recyclebaar is. Dat veranderde de manier hoe er met de leverancier onderhandeld werd. Zo drong klimaatbewustzijn door in de economie. Je hoeft geen keuze te maken: we kunnen economisch groeien en tegelijkertijd klimaatverandering tegen gaan.’
Ben je optimistisch dat het klimaatbewustzijn weer terugkeert?
‘Het is een kwestie van tijd voordat klimaatverandering ook in je achtertuin voelbaar is. Het zou wel handig zijn als hier eens een orkaan langskomt. Als die voor een paar miljard aan schade aanricht, snappen we pas echt wat er aan de hand is.’
Door Jan-Hein Strop
